Okuyacağınız çeviri Filistin direnişini uzun süredir belgeleyen Activestills fotoğraf kolektifinin yeni çıkan kitabı ile ilgilidir. Yazıdaki ifadeler ve fotoğraflar fotoğrafı bir mücadele aracı/alanı olarak görenlere oldukça tanıdık gelecektir.
“Kararlılık ve hayatta kalma… mücadeleye ve fotoğraflara imkan veren koşullardır,” diye yazıyor eş editör Vered Maimon. Ramallah, Batı Şeria kentinin kuzeyindeki İsrailli kuvvetlerle çatışmalar sırasında bir protestocu, Beit El yerleşimi yakınları, Kasım 2015.
“Fotoğraf bir eylemdir. O sadece görüntüler üretmek [ile ilgili] değildir… o bir protesto eylemidir,” diyor yeni kitap Activestills: Photography as Protest in Palestine/Israel’in [ActiveStills: Filistin/İsrail’de Protesto Olarak Fotoğrafçılık] Şiraz Grinbaum ile birlikte eş editörü olan Vered Maimon.
Kitap Activestills fotoğraf kolektifi tarafından son on yılda Filistin’de çekilen 500 fotoğrafı sergiliyor.
Kolektifin uzun süreli fotoğrafçısı Oren Ziv, Electronic Intifada’ya Activestills’in, günlük şiddetin toplumları etkilediği ve fiziksel ve politik manzarayı şekillendirdiği yerlerde “durumun uzun süreli belgelerini” sağlamayı amaçladığını söylüyor.
Maimon Electronic Intifada’ya Activestills’in, “belgesel fotoğrafçılığın ortak bir projeye dönüştüğü yeni bir pratik şekli”nden biçimlendiğini söylüyor.
Fotoğrafçılar, yalnızca olaya ulaşıp birkaç fotoğraf çekip sonra da ayrılmıyorlar, “onlar hem fotoğrafçı hem de eylemciler, dolayısıyla mücadelede yer alıyorlar” diyor.
“Kadraj Arkası”
Ziv, Electronic Intifada’ya Activestills’in amacının bir parçasının toplulukları desteklemek ve “mücadeleleri daha görünür kılmak, bunun haricinde toplumun kendisinin görüntüleri kullanabilmesini sağlamak” olduğunu söylüyor.
Ziv, bugünkü İsrail’de Necef Çölü’nde bulunan el-Arakib köyündeki mücadeleyi belgeledi. Bu köy Yahudi Ulusal Fonu‘nun köy topraklarını orman haline dönüştürmeye amaçladığı 2010’dan bu yana 100’den fazla kez yıkıldı.
Ziv, kendisinin ve meslektaşlarının köyün ilk yıkımı sırasında çektiği fotoğrafların halk tarafından “köyün önceden nasıl göründüğünü göstermek için” kullanıldığını söylüyor.
İlk yıkım sonrası, “[orada] aslında bir köyün olduğunu ilk elden hayal etmek zordu” diye ekliyor.
El-Arakib sakinleri de kendi toplumlarının zorla nakillerini durdurmak için fotoğrafları kendi kampanyalarında kullanıyor.
“Fotoğrafçılık alanında bir olay”
Kitap için, Activestills fotoğrafçıları belgeledikleri insanlarla “kadrajın arkasındaki hikâye”yi bulmak için görüştüler, diyor Ziv.
Activestills ayrıca gerilla sokak sergileri ortaya koyuyor ve -tümü tam sayfa, başlık veya yorum olmadan sunulan- kitabın ilk 18 fotoğrafı da bu görüntüleri ve halkın onlarla nasıl etkileşime girdiklerini gösteriyor.
Maimon, “çatışmalara katılanlar fotoğraflarda kendilerini inceliyor ve Activestills de bu inceleme eylemini topluluğun bir parçası olarak kendini inceleme şeklinde belgeleyecek” diye açıklıyor.
“Görüntüyü üretmek, görüntüyü sergilemek ve görüntüyü topluluğa yaymak Activestills’in ana projesi” diye de ekliyor.
Activestills’den eş editör Şiraz Grinbaum birkaç yıl önce gerçekleşen küratörlük ve yazma sürecinin “büyüleyici” olduğunu söyledi.
“Kolektif, Activestills’in fotoğraf alanındaki ve burada Filistin-İsrail’deki bir olay olarak hikâyesini anlatmak istiyor.”
Soundcloud aracılığıyla Maimon, Ziv ve Grinbaum’un tam röportajını dinleyin.
Editörün notu: Bu makalenin bir önceki sürümünde yanlış bir şekilde kitabın 500 görüntü yerine 800 görüntü içerdiği belirtildi. Bu hata düzeltilmiştir.
Metin: , Electronic Intifada’nın eş editörü Nora Barrows-Friedman tarafından yazılmıştır.. Bütün görüntüler Activestills tarafından çekilmiştir.
Bir Activestills sergisi, Filistinli açlık grevcisi Hasan Safadi’nin İsrail hapishanesinden çıkması üzerine evinin yakınında gösterilirken, Batı Şeria’nın Nablus şehri, Ekim 2012.
Batı Şeria’nın Nabi Salih köyünde, Ağustos 2012’de işgale karşı bir protesto sırasında İsrail askerleri, kendisi de bir fotoğrafçı olan Neriman Tamimi’yi tutuklamaya ve Tamimi’nin 8 yaşındaki kızı Ahed de annesini kurtarmaya çalışırken.
Neriman Activestills’e şöyle söylüyor: “Fotoğraf makinesiyle bağlantım çok önemlidir; fotoğraf makinesini bir çeşit silah olarak görüyorum, çünkü fotoğraf makinem ve çektiğim fotoğraflarla diğerleriyle konuşuyorum. Böylece o fikirlerini değiştirecek, çünkü Filistinliler gibi İsraillilerin büyük çoğunluğunu da işgalin kurbanları olarak görüyorum. Silahım fotoğraf makinemle birlikte, onlara İsrail hükümetinin onlardan saklamak istediği işgal hakkındaki gerçeği gösteriyorum. Ötekideki insanlığı canlandırmaya çalışıyorum.”
El-Arakib’de Activestills fotoğrafçısı Oren Ziv Electronic Intifada’ya uluslararası medya “Bedevilerin durumuyla Filistinlilerin meselesi arasındaki bağı genelde görmüyorlar… Ancak Prawer Planı geldikten ve el-Arakib birçok kez yıkıldıktan sonra, insanlar Bedevilerin yer değiştirmeleriyle Filistinlilerin diğer türdeki yer değiştirilmeleri arasındaki bağlantıyı görmeye başladılar.” şeklinde konuştu.
Bugünkü İsrail’in güneyinde, el-Arakib köyündeki yıkımdan sonra eşyalarının arasında oturan çocuklar, Ekim 2009.
“İnsanlara el-Arakib hakkında konuştuğum zaman, buranın insanları kovup yerlerine ağaç diktikleri dünyadaki tek yer olduğunu söylüyorum,” diyor Ziv kitapta yayımlanan el-Arakib sakinleriyle olan görüşmesinde. “Tüm dünyada, ağaçlar insanlara yer açabilmek, bir şehir veya bir köy inşa etmek için kesiliyor. Burada ise sivil belediyeye hizmet eden [Yahudi Ulusal Fonu], seni dışarı atan ve sonrasında köyünün topraklarında ‘orman’ oluşturan girişimle ortak çalışıyor.”
Güvercinler, yıkılmış kümeslerin üstünde dolanırken el-Arakib, Eylül 2010.
Kitabın giriş bölümünde Şiraz Grinbaum ve Vered Maimon şöyle belirtiyorlar: “Seyircilerinin dikkatini olayların ‘sınırlarına’ da yöneltirken, Activestills’in işi foto muhabirin ‘dönüm noktası’ paradigmasını yerinden ediyor ve haber tüketiminin mantığına ve ekonomisine meydan okuyor.”
Göstericiler, suçlama ya da yargılama olmaksızın İsrail tarafından tutuklanmasını protesto etmek için uzun bir açlık grevi başlatan Kadir Adnan ile bir dayanışma eylemi sahnelerken, Bilin köyü, Batı Şeria, Şubat 2012.
Grinbaum ve Maimon’a göre “[fotoğrafçıların] kendilerini bu mücadelelerin bir parçası olarak görmeleri sürekli tekrarlayan bir ilgiyi gerektirdi ve böylece fotoğraflanan topluluklarla güçlendirilmiş bir ilişki ve görüntülerin onlara ait olduğu fikri ortaya çıktı.” Filistinliler Batı Şeria’nın Ramallah şehri yakınlarındaki Ofer askeri hapishanesinde tutuklu değişimin beklerken, Ekim 2011.
“Activestills’in katkısının özünün sadece kanıta olan uyanık yaklaşımlarında değil, aynı zamanda ve daha çok öznelerle olan dayanışma duygusunda yattığına inanıyorum” diye yazıyor fotoğraf teorisyeni Meir Wigoder.
Afrikalı sığınmacılar ve destekçileri Levinsky Park’ta toplanmışlar, Tel Aviv, Aralık 2013.
Batı Şeria’daki duvarın yanında uçurtma uçuran Besim Ebu Rahma’nın Activestills tarafından çekilen fotoğrafı, Ebu Rahma’nın Bilin köyünde İsrailli bir asker tarafından ateşlenen göz yaşartıcı bombayla vurulduktan sonra ölümünü anmak için kullanılan poster şeklinde ortaya çıkıyor. Poster, daha sonra katledildiği bölgeyi anmanın bir parçası olarak evinin dışına ve bütün köye boş göz yaşartıcı gaz bombası kapsülleriyle birlikte asıldı. Görüntü daha sonra göstericileri İsrail kuvvetlerinin ateşlediği göz yaşartıcı bombalardan koruyan bir pankarta ve kalkana dönüştürüldü, Bilin, Mayıs 2009.
İsrail askerleri Batı Şeria’da yerleşimci şiddetine karşı yapılan protesto sırasında Activestills fotoğrafçısı Oren Ziv’i gözaltına almaya çalışırken, Ekim 2012.
2014 yazında İsrail’in Gazze’ye saldırıları sırasında, Activestills fotoğrafçısı Anne Paq bu görüntüyü çekti. “Bir kamyonun içinde oturan adam, beyaz örtüye sarılı küçük bedene sıkı sıkı sarılmış. Paq, ölü çocuğunu sararak ağlayan genç babayı fotoğrafladığını düşünmüştü, fakat İsrail askeri operasyonunun kurbanlarının adlarını öğrendikten sonra çocuğun bütün yakın aile bireylerinin öldürüldüğünü ve fotoğraftaki adamın, kızın amcası Muhammed Madi, yani Paq’ın aynı gün gördüğü ve fotoğrafladığı kişi olduğunu anlamıştı,” diye yazıyor araştırmacı ve yazar Ruthie Ginsburg.
[electronicintifada.net’teki 7 Kasım tarihli İngilizce orijinalinden Refik Güler tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir.]
